Hakediş Nedir? İnşaat Sektöründe Hakediş Nasıl Hazırlanır?

Hakediş; sahada fiilen yapılan imalatların ölçülmesi, sözleşme koşullarıyla karşılaştırılması ve belirli bir dönem için bedelinin hesaplanarak onaya sunulması sürecidir.

Yalnızca bir ödeme talebi değil, aynı zamanda işin ne kadarının, ne şekilde ve hangi şartlarla yapıldığını gösteren resmi bir kontroldür.

Hakediş Nedir?

Hakediş, bir inşaat projesinde belirli bir dönemde tamamlanan imalatların parasal karşılığının hesaplanması ve bu tutarın işverene veya ana yükleniciye sunulmasıdır. Hesaplanan tutar, onay sürecinden geçtikten sonra faturalandırılır ve ödeme aşamasına gelir.

Bu yönüyle hakediş, yalnızca muhasebesel bir işlem değildir. Aynı zamanda:

• Yapılan işin miktarını,
• Sözleşmeye uygunluğunu,
• Fiziksel ilerleme seviyesini,
• Taraflar arasındaki mutabakatı

belgeleyen teknik ve idari bir süreçtir.

Hakediş Sürecinde Taraflar ve Roller

Hakediş süreci, birden fazla tarafın sorumluluk aldığı çok aktörlü bir yapıya sahiptir.

İşveren, yapılan imalatın sözleşmeye uygunluğunu ve proje ilerlemesini kontrol eder. Ana yüklenici, sahadaki imalatları organize eder ve hakediş dosyasını hazırlar veya hazırlanmasını sağlar. Alt yüklenici ve taşeronlar ise kendi yaptıkları işlere ilişkin metraj ve imalat bilgilerini ana yükleniciye iletir.

Bu süreçte metraj ve hakediş mühendisi, yapılan işlerin ölçümünü ve hesaplamasını yapar. Kontrol mühendisi veya müşavir ise hazırlanan hakedişin teknik ve sözleşmesel uygunluğunu denetler.

Hakedişin sağlıklı ilerlemesi, bu roller arasındaki bilgi akışının net ve belgeli olmasına bağlıdır.

Hakediş Sürecinin Temel Mantığı

Hakedişin arkasındaki temel mantık, sahada yapılan işin adım adım ölçülerek parasal değere dönüştürülmesidir. Bu süreç genellikle aşağıdaki sırayla ilerler:

• Yapılan imalatlar sahada gerçekleşir.
• Bu imalatlar ölçülerek metrajları çıkarılır.
• Metrajlar, ataşmanlar ile belgelenir.
• Ataşmanlardaki miktarlar, sözleşmede tanımlı birim fiyatlarla çarpılır.
• Ortaya çıkan tutar hakediş bedelini oluşturur.
• Hakediş onaylandıktan sonra fatura kesilir ve ödeme süreci başlar.

Bu zincirin herhangi bir halkasında yaşanan eksiklik, ileride itirazlara, gecikmelere ve mali uyuşmazlıklara yol açabilir.

Metraj, Ataşman ve Birim Fiyat Arasındaki İlişki

Hakedişin en kritik teknik bileşenleri metraj, ataşman ve birim fiyattır.

Metraj, sahada yapılan işin ölçülebilir miktarını ifade eder. Beton metreküpü, seramik metrekare miktarı veya imal edilen eleman adedi gibi değerler metrajla belirlenir.

Ataşman, bu metrajların nasıl ve nereden elde edildiğini gösteren teknik belgedir. Kroki, ölçüm tablosu, çizim veya saha fotoğrafları ataşman olarak kullanılır. Ataşmanlar, hakedişin ispatlayıcı temelidir.

Birim fiyat ise sözleşmede veya keşif özetinde tanımlanan, bir iş kaleminin birim başına bedelidir. Metraj ile birim fiyatın çarpımı, ilgili imalatın hakediş tutarını oluşturur.

Hakediş Nasıl Hazırlanır? Adım Adım Süreç

Hakediş hazırlama süreci, sistematik ve belirli adımlara bağlı olarak ilerler.

1. İlgili dönemde tamamlanan ve kontrol edilmiş imalatlar belirlenir. Ardından bu imalatlara ait metrajlar çıkarılır ve ölçümler kayıt altına alınır. Metrajlara dayanak oluşturan ataşmanlar hazırlanır ve dosyaya eklenir.

2. Metrajlar sözleşmede yer alan birim fiyatlarla çarpılarak tutarlar hesaplanır. Tüm kalemler bir araya getirilerek hakediş tablosu oluşturulur. Hazırlanan hakediş dosyası, kontrol ve onay sürecine sunulur.

3. Onaylanan hakediş, faturalandırılarak ödeme sürecine girer.

Hakedişte Kullanılan Temel Belgeler

Sağlıklı bir hakediş süreci için bazı temel belgelere mutlaka ihtiyaç vardır.

Sözleşme, hangi işin hangi şartlarla yapılacağını belirleyen ana referanstır. Keşif özeti ve poz listeleri, birim fiyatların ve iş kalemlerinin kaynağını oluşturur. Ataşmanlar, yapılan işin fiili karşılığını gösterir. Hakediş tabloları ve onay formları ise sürecin resmi kayıtlarıdır.

Bu belgelerin eksiksiz ve tutarlı olması, hakedişin sorunsuz onaylanmasını sağlar.

Hakediş Neden Kritik Bir Yönetim Konusudur?

Hakediş, inşaat projelerinde nakit akışını doğrudan etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Geç hazırlanan veya eksik belgeli hakedişler, ödeme gecikmelerine neden olur. Hatalı metrajlar ise fazla veya eksik ödeme riskini beraberinde getirir.

Ayrıca hakedişler, proje ilerlemesinin sayısal göstergesidir. Gerçekleşen imalat ile planlanan iş arasındaki farklar, hakedişler üzerinden net şekilde izlenebilir.

Bu nedenle hakediş yönetimi, yalnızca muhasebenin değil; proje yönetiminin de temel konularından biridir.

Hakediş Süreci

Hakediş; imalat, metraj, ataşman ve fiyat ilişkisi üzerine kurulu, teknik ve mali boyutları olan bir süreçtir. Doğru kurgulanmış bir hakediş süreci, projede şeffaflığı artırır, taraflar arasındaki uyuşmazlıkları azaltır ve nakit akışını güvence altına alır.

İnşaat projelerinde sürdürülebilir bir mali yapı için hakedişin nasıl hazırlandığını ve hangi adımlardan geçtiğini iyi anlamak büyük önem taşır.

Şantiye Takip Sistemimiz hakkında detaylı bilgi için ücretsiz demo sayfamızdan bizimle iletişime geçebilirsiniz.